Gods / Bogovi

Hekata

Hekata je boginja magije, veštičarenja, noći, meseca, duhova i nekromansije. Po postolimpskoj grčkoj legendi bila je ćerka Titana Perseusa i Titanese Asterie od kojih je nasledila moć nad nebom, zemljom i neplodnim morem. Po jednoj legendi Hekata pomaže Demetri u njenoj potrazi za nejnom ćerkom Persefonom, noseći zapaljene baklje. Posle susreta majke i ćerke, bila je pratioc Persefone natrag u podzemni svet. Što je opet čini boginjom zapaljenih baklji, svetlosti u tami, boginjom zvezda i vatre. Još je  boginja vrata, kapija i dveri, nosilac ključeva za sve brave, svetlosti, znanja o lekovitom bilju; ona je Gospodarica zemlje, mora, neba i podzemnog sveta, i ima univerzalnu ulogu Spasiteljke, majke Andjela i Kosmička univerzalna duša.

Njeno ime Hekata je grčkog porekla (iako je kult ove boginje mnogo stariji, i potiče još iz vremena paleolita) i znači radnik iz daleka. Poštovana je kod mnogih naroda pod mnogo različitih imena.

U antičkoj grčkoj umetnosti prikazana je kao žena koja drži dve baklje. Nekada je obučena u kratku suknju sa lovačkim čizmama i podseća na Artemidu (po nekim antropolozima Artemida je jedan od ekvivalenata Hekate s obzirom da su im kultovi jako blisku). Veoma često prikazana je u trostrukoj formi s obzirom da je ona boginja raskršća.

Hekata se identifikuje sa različitim drugim boginjama, odnosno, znana je po mnogim drugim imenima: Artemida i Selena kao boginja meseca, u Arkadiji su je slavili kao Despiona – druga Demetrina kćerka – boginja plodnosti slavljana u misterijama, morska boginja Krataeis ili Keto, slavljena je kao boginja Skita, kao kolkonianska nimfa Perseis – ljubljena Heliosu koja mu je izrodila dve ćerke veštice i jednog magičnog kralja, agrivska Infigeneia, Tračanska Bendis i Kotis (koja se identifikuje sa prigijskom Kibelom), euboianska Maira – zvezda Sirius, eleustinska Daeira – Neida, Okeanida i Nimfa čije ime znači učitelj, biotianska nimfa Herkina.

Svete žitovinje su joj: Lasice i Tvorovi, Psi i Vukovi (posebno crni), Žabe, Krave, Konji i Zmije.

Kult Hekate:

Hekata je u osnovi boginja veštičarenja, noći, mračnog meseca, duhova, nekromansije, raskršća. Imala je par poznatih javnih hramova u antičkom svetu, ali dosta kućnih svetilišta koji su podizani da zaštite kuću i ukućane. Najpoznatiji kultovi su slavljani u Eleustinskim i Samotračkim misterijama.

Kultna mesta: Kućna svetilišta, svetilišta na raskršćima, Kultovi u Atici – Atina, Eleustina, Veliki hram u Aigini (Južna grčka), Sikonija (Južna grčka), Argolis (Južna grčka), Tesalija (Severna Grčka), u Trakiji (Između stare planine i reke Strume), Planina i pećina Samotrake (gde je slavljena kao Zerintia), Kult u Delosu (Egejska makedonija), Kult u Rodosu (Egejska makedonija), Kult u Efesu i Kolofonu (Turska), Kult u Lagini (Turska), Kult u Paflagoniji (Turska), Kult u Siciliji (Italija), Kult u Delfima (Grčka).

Njene kultne titule:

1. Perseis – ona koja ruši, uništava; kćer Persesa
2. Brimo – ona koja je užasna, besna
3. Aedonaea – Gospa od podzemlja
4. Trimorfis – trostruka
5.  Trioditis – Gospa od raskršća, tri puta
6. Enodia – Gospa od puteva
7. Zeritia – poštovana u Samotraci

Svetilište Hekate nazivalo se  - Hekatesion.

Poetske titule i epiteti:

1. Nitripolus – Noćna lutalica
2.  Atalus – Delikatna
3. Chthonia – od zemlje, od podzemlja
4. Curotrophus – negovateljica mladih
5.  Skilakagetis – vođa pasa, vukova, Alfa Vučica (Kučka)
6. Core munagenes – samorođena devojka
7. Luparokredemnus – pod svetlim velom
8. Anassa eneri – kraljica mrtvih

Još epiteta:

1. Angelos – Artemida Angelos je njeno po nekima originalno ime, kao boginja meseca, u ovom kultu se vidi njeno poreklo od Tračanske Bendis; Majka Anđela
2. Brimo – užasna, besna – ovde se spaja u kultu sa podzemnom Persefonom
3. Feraea – još jedan epitet spajanja ove boginje sa Artemidom
4. Fosforus – Boginja svetlosti, još jednom poistovećena sa Artemidom (Diana Lucifera) i Eos
5. Soteira – spasitelja, univerzalna kosmička duša
6. Populaia – ona koja stoji na dverina, kapijama
7. Kleidourkos – ona koja nosi ključeve za sve brave
8. Apotropaia – ona koja štiti, menja
9. Trivia – njeno Rimsko Ime

Hekata i druge boginje

Njenu trostruku prirodu moženo tumačiti kroz njene epitete vlasti nad svetovima (Soteira), zemljom (Kibela), podzemljem (Htonia), nebom – mesecom i zvezdama (Artemida Fosforus). U toj trostrukosti Graves je uvideo njeno promenljivo trostruko stanje (Devica, Majka i Starica) iako u osnovi ove tri boginje nemaju te epitete.

Boginja Zemlje i Plodnosti (Kibela, Despiona, Artemida)

Tračanska Kotis:

Tračanska boginja slavljena u divljini u sklopu Bahanalia. Bila je slična, ako ne i ista kao boginja Bendis (gde kasnije uviđamo sponu Kibele i Hekate).

Kotus ili Kotito, je tračansko božanstvo, čiji festival Kotitia, liči na proslavu prigijske Kibele, slavljen je na brdima u razuzdanim procesijama. U kasnijem periodu njeno obožavanje je prestavljeno i u grčkom svetu, i bilo je povezano, odnosno slično sa Dionizijskim misterijama. Njen kult se čak proširio do Italie i Sicilie. Oni koji su slavili njene misterije nazivali su se baptai, čije ime se vezuje sa ritualom pročišćenja u vodi koji je povezan sa proslavom.

Prigijska Kibela:

Tračanska boginja Kibela najviše slavljena u maloj aziji, ali opet tragovi njenog kulta pronalaze se i na balkanu, doseži dugu istoriju još iz vremena paleolita. Kibela, Kebela, Kuvava, Kubaba (neki aktropolozi izvode iz ovog imena ime slovenske babe, babasvarga, baba jaga), Matar Kubileia – Planinska Majka, Gorska Majka, Majka Boginja. Kult stare evrope još iz perioda pre indoevropskih doseljavanja. Prikazivana je kao žena koja sedi na tronu sa dva lava sastrane. Taj prikaz je poredi sa drugim boginjama na tronu pronađenih na balkanu iz vremena neolita. Poredili su je još i sa Majkom Zemljom Geom, Minojskom Reom, Žitnom Majkom boginjom Demetrom. Slavljena je kao egzotična boginja u tajnim misterijama praćena divljom muzikom, vinom i ekstatičnim plesovima. Jedinstvena u grčkoj, imala je Transvestite sveštenike, odnosno evnuhe sveštenike – verovatno zbog njenog voljenog Atisa koji u njenu čast žrtvuje sopstvenu muškost. Slavljena je kao boginja gora, gradova i gradskih zidina, plodne prirode i divljih životinja. U rimu su je slavili kao Magna Mater – Velika Majka.

Bila je slavljena u Samotračkim misterijama kao glavno božanstvo, Axieros i u lemnijskim misterijama kao Rea-Hekata (Gde uviđamo njenu konekciju sa hekatom). Zbog starosti ovog kulta može se zaključiti da je kult Kibele, odnosno tračanske Kotis bio preteča slavljanju Dionisa, pa zatim i kultova koji dolaze posle njega. Još jedna legenda kaže da je ona majka Sabaziusa, velikog tračanskog boga. Zbog ne pronalaska originalnog imena ona se još i naziva Velika Majka na Tronu, shodno njenim statuama.

Simboli i atributi:

1. Lavovi i Kočije (boginja u kočijama pronađena u starčevačkoj kulturi)
2. Skiptar – kao simbol kraljice, majke bogova
3. Kruna – Kibela na glavi ma krunu na svim antičkim statuama, što je još jedan epitet kraljice
4. Crna višeslojna odeća – nekada je pretstavljana sa crnom višeslojnom odećom kao simbolom zemlje ispunjenosti...
5. Cimbali su posvećeni boginji
6. Sveta mesta su planinski vrhovi

Svete životinje i boljke:

1.  Jastreb i Lav
2.  Srebrna Jela

Pratioci Boginje:

1. Atis – Žrtveno božanstvo, ljubljeni boginji
2. Pan – kozonogi bog šuma i plodnosti, kompanjon boginje, njen brat
3. Sabazius – proto dionisijski kult, Tračanski konjanik, sin Kibele.

Jedan bitan podatak jeste da su ovu boginju slavili Tribali, kao majku Dionisa, ali pod drugim imenom. I sama stara planina se naziva Balkan, čije ime potiče od stare keltse Bal Kan – Velika majka, i time predstavlja veliki Tron Velike Majke Boginje – Kibele, pak u cijem podnožju su i živeli Tribali.

Boginja Despina (Despiona):

Je boginja grčke mitologija čije ime označava vladajuću boginju ili gospodaricu, i takodje je epitet Afrodite, Demetre i Persefone.

Bila je kćer Posejdona i Demetre i u arkadijskom misterijskom kultu je poštovana kao boginja plodnosti, poptu njene majke. Njeno pravo ime se otkrivalo samo prilikom iniciacije. Ona jos pretstavlja svetlu Persefonu i izjednačava se sa Hekatom (iz ovoga uviđamo da je Hekata ćerka Kibele). Despionin kult u Arkadiji činio je njen oltar i statue nje i njene majke kako sede na tronu (još jedna od sličnosti sa Kibelom).

Artemida:

Je velika Olimpska boginja lova, divljine i divljih životinja. Ona je boginja porodjaja i zaštitnica devojčica do njihovog venčanja. Njen brat blizanas je bio Apolon, zaštitnik dečaka. Zajedno su bogovi koji donose nepredvidivu smrt i bolesti – artemida napada dvojčice, a apolon dečake.

Ona je boginja divljine, životinja i lova; Boginja šumskih vatri; Boginja jezera i izvora; Boginja ribolova; Boginja duvljih puteva; Boginja jutra i mraza; Boginja porođaja, dece i beba; Boginja devojaštva i udaje; Boginja plesa i muzike; Boginja bolsti i smrti; Boginja isceljenje i dobrog zdravlja; Boginja ritualnog pročišćenja; Boginja predaka i dedovine; Boginja Amazonki; Boginja Hiperborejaca; Boginja Meseca – identifikovana sa Selenom; identifikovana sa Hekatom kao kompanjon Persefone, ali i po mnogim drugim epitetima; Triada: Hekata – Artemida – Selena; Identifikuje se i sa Despinom; Identifikuje se sa Tračanskom Bendis, egipatskom Bastet...

Simboli i Atributi:

1. Kočije i Jelen
2. Luk i strela kao imboli meseca
3.  Lovačko koplje
4. Lira, panove frule...
5. Baklja

Svete životinja:

1. Medved
2. Vepar
3. Jelen
4. Rečna Riba
5. Jastreb

Božanski Kompanjoni:

1. Apolon
2. Persefona

Kult Artemide:

1. Mesec posvećen Artemidi je Maj – Artemisios slavljen u Trakiji
2. Kult u Atici; Kult u Megarisu; Kult u Salamisu; Kult u Aigini; Kult u Korinthiji; Kult u Sikoniji; Kult u Agolisu; Kult u Sparti; Kult u Messeniji; Kult u Elisu; Kult u Akaji; Kult u Arkadiji; Kult u Boiotiji; Kult Euboia; Delfi; Tesalija; Delos: Lesbos; Samos; Ikaria; Rodos; Krit; Kult u Troadu (Turska); Kult u Teuraniji (Turska); Kult u Lidiji – Efes (Turska); Kult u Kariji (Turska); Kult u Pampiliji (Turska); Kult u Istambulu; Kult u Prigiji (Turska); Kult u Kilikiji (Turska); Kult u Turik Kelsonese (Južna Ukrajina); Kult na Siciliji (Italija); Kampania, Latius, Veneto; Galski Kult (Francuska); Kult u Iberiji (Španija);

Kultne Titule:

1. Agrotera – lov, žena lovac
2. Diktinaea – od lovačke mreže
3.  Dafnaea – od lovorovog drveta
4. Kedreatis – od kedrovog drveta
5. Kariae – od orahovog drveta
6. Feraea – od zveri
7. Elafaea – od jelena
8. Likaea, kanakeatis– od vukova
9. Leukofrine – od belih prica
10. Limnaea – od jezera
11. Eurinome – boginja stvaranja, od obala
12. Helea – od Močvara
13. Filomeiraks – prijateljica mladih devojaka
14. Paedotrofus – negovateljica mladih
15. Orsilohia – ona koja pomaže pri porođaju
16. Selasforus, Fosforus – ona koja donosi svetlost
17. Soteira – spasiteljka
18. Hemerasija – ona koja puca
19. Himnia – od pesama
20. Hegemoia – ona koja vodi ples
21. Patroea – boginja predaka
22. Ariste – najbolja
23. Eukleia – dobrog glasa
24. Kalipse – veoma lepa
25. Protoronia – od prvog trona
26. Basielis, hiereia – princeza

Poetske titule:

1. Potnia Teron – Kraljica Zveri
2. Potna Tea – Boginja Kraljica
3. Hekte – ona koja radi iz daljna, koja puca iz daljina
4. Agrotera – od divljina
5. Teroskopus – lovac na divljač
6. Elafebolus – ona koja puca na jelene
7. Krisotronus – od zlatnog trona
8. Keladeine – jakog glasa
9. Hagne – čista
10. Partenus – devojka, devica
11. Prostateria – ona koja stoji ispred, koja čuva

Njen hram se zvao Artemiseum...

Tračanska Bendis:

Bendis ili Bendidea je bila tračanska boginja meseca i lova, i slavljena je u bahanalijskim orgijastičkim misterijama u divljini Trakije. Grci su je identifikovali sa Artemidom, Hekatom i Selenom (Mesec), usko je povezana sa Kotis.

U umetnosti je prikazivana sa epitetima Artemide ili Hekate. Moguće da je ona ostatak proto kulta Artemide i Hekate.

Šumska Majka:

Šumska majka se nalazi i kod drugih naroda, čak se može predpostaviti da je ovaj demon zaostavština paleolitske kulture, jer se šumske majke nalaze skoro kod svih paleolitskih naroda. Takođe ovaj demon ukazuje i na izražen matrijarhat, koji je kasnije zamenjen patrijarhatom, ostao veoma jak kod Srba. Takođe biće ovog tipa ukazuje na jaku vezu Srba sa šumom, koja je bila zapravo sveto mesto. Kada nije postojalo svetilište obredi su se činili u šumama, a šumska majka je bila gospodarica šuma i čuvar tog svetog mesta.

Šumska majka je zamišljana kao jako lepa žena, razvijenih grudi, raspletene duge kose i dugim noktima. Razvijene grudi ukazuju na plodnost, što je predstava kod svih demona* i božanstava koja imaju veze sa plodnošću. Mislilo se da živi u šumi, da može da boravi u krošnjama drveća. Po šumi je išla ili gola ili odevena u dugu belu haljinu. Takođe ona se mogla javiti i kao ružna starica, ali takođe velikih grudi i izraženim zubima. Takođe mogla se pretvoriti u plast, naviljak sena, ćurku, kravu, svinju, psa, konja, ili kozu. Pojavljuje se samo noću, a pri susretu s ljudima ne želi da nanese zlo. Često je zavodila smrtne muškarce. Pojava da demoni vode ljubav sa smrtnicima je prisutna gotovo kod svih demona. Neki su smrtnike uzimali silom, drugi ih zavodili. Postoje u Srbiji kazivači, koji tvrde da su vodili ljubav sa šumskom majkom.

Zabeležena je priča jednog mlinara, koji tvrdi da je noću zatekao u mlinu divnu nagu ženu velikih grudi, koja mu se podala. Nakon toga kaže da ju je video u krošnjama.
Šumska majka je bila gospodarica šuma. Kada bi išla šumom drveće bi se savijalo do zemlje. Verovalo se da jako lepo peva. Takođe se smatrala zaštitnicom bremenitih žena i novorođenčad. Međutim često ih je napadala tako što je donosila bolest dece. Ali takođe od nje se tražila pomoć kada je u pitanju bolest dece. Pri lečenju bajalo se deci i u tim bajalicama često se pominje šumska majka. Iz tih tekstova proističe da ona kako donosi tako i odnosi bolest. Postojala je i trava koja se zvala šumska majka, za koju se verovalo da kađenjem tom travom obezbeđuje nerotkinjama da zatrudne. Mogla se naći u proleće pored gorskih potoka, pre nego što kukavica zakuka. Žena koja je krenula u potragu za ovom travom, nije smela da govori, a morala je da bude čista, što je podrazumevalo i čistu odeću i to da pre toga izbegava polne odnose. Ova trava je mogla biti još jedan oblik šumske majke.
Kod banatskih Hera, ovo mitsko biće se nazivalo planinskom majkom. Kada kunu, govorilo se ,,Uzela te, dabogda, planinska majka’’. Kod Đerdapa ovo biće se zvalo šumenka. Šumenka se mogla javiti i kao lepa i kao ružna žena. Kada bi se javljala kao lepa, ne bi nanosila nikakvo zlo. Dok kao ružna, ona bi imala čarobni štapić kojim je ljudima nanosila zlo (ovako je zamišljana i veštica, verovatno je u ovom kraju šumska majka preuzela obe funkcije). Bugari su znali za gorsku majku. Vlasi je zovu Muma Paduri.

Osnovana može biti pretpostavka da je šumska majka nekada bila i boginja, jer šumska majka ima dosta sličnosti sa boginjama klasičnih mitologija. Po nekim osobinama liči na Hekatu i Artemidu. Kao i šumska majka one ne samo što su čuvale decu i žene, već su ih i napadale. Takođe to da je šumska majka mogla biti božanstvo pre nego što je postala demon potvrđuje i činjenica da su gotovo sve neolitske civilizacije verovale u božanstvo sličnih osobina kao što poseduje šumska majka. Tako da je ovo biće verovatno starije od same religije indoevropljana, ili predstavlja početak stvaranja religije kod istih.

Vila Samodiva:

Samodiva nadasve podseća ako ne i ista kao i Šumska majka. Često se veruje da ih ima više i identifikuju ovo drvno božanstvo sa vilama, duhovima prirode. Koren ovog kulta ne nalazi se u religiji Slovena, već vodi poreklo od mnogo starijih kultova.

Vila Smodiva imala je više imena i jeste epitet Artemide ili Hekate u folkloru balkana, i ona pretstavlja pratioca Marka Kraljevića, ili Sabaziusa u folklornom obliku. Po nekim legendama kažu da je Samodiva podojila Marka kraljevića i da zbog magijskih moći njenog mleka on postaje naustrašivi junak.

Samotračka Zeritnia:

Hekata se javlja u Samotračkom misterijskom kultu pod imenom Zeritnia i kao Afridita – Zeritnia (dve boginje) i jednako su voljene i slavljene, iako su distancirane od boginje Velike Majke. Možemo ih usporediti sa Artemidom i Persefonom, ili Despinom i Persefonom. Njihov kult vodi poreklo od pre indoevropskog kulta i dokazuje drevnost Samotračkih misterija.

Boginja života, smrti i ponovnog rođenja:

Drevan neolitska boginja, iz čijeg kulta i nastaje kult hekate bila je kosmička boginja – prica ili boginja –zmija, jajolika boginja – praizvor svega, majka stvaranja, boginja plodnosti i regeneracije, boginja meseca, negovateljica, rogata žrtvena boginja...

Na minosu se pojavljuje kao Sveštenica koja drži dve zmije, a Pelasgijski mit o stvaranju pominje boginju Eurinome, čiji mit posle preuzima Orfički kult. Ona ovde se može identifikovati sa jajolikom boginjom.

Drevna Boginja Eurinome:

Po pelasgijskom mitu stvaranja ona je Kreatriks, Boginja svega živoga. Legenda kaže da se ona sama pojavila gola iz prvobitnog haosa, kako bi odvojila drevni okean od nebesa i plesala na talasima. Hvatajući sverni vetar sa njenih leđa i trljajući ga među svojim prstima, zagrejala je dah i spontano je stvorila veliku zmiju Ofiona (Fanusa, Pra Erosa, Uroburisa), koji se pario sa njom. U obliku golubice koja je letela iznad talasa ona snese kosmičko jaje i postavila je Ofiona da je inkubira tako što se 7 puta zapleo oko jajeta, dok se jaje nije polomilo na dva dela i iz njega je izašlo sve što sada postoji – sunce, mesec, planete, zvezde, zemlja sa svojim brdima i planinama, rekama i jezerima, drvećem i biljkama i svim ostalim živim bićima.

Ova boginja se identifikuje sa boginjom regeneracije iz neolitskog perioda jer i ova legenda potiče odatle, i kao takva pripada epitetu Proto-Hekate.

Boginja Serbona:

SERBONA je bila najveća boginja antičkog svijeta, najšire je slavljena kod Srba, Grka i Rimljana. Imala je više imena, i svaki od ovih naroda je slavio pod posebnim svojim imenom.
Njen muški božanski pandan je Bog SERBON kao jedan od vrhovnih bogova kod Srba i božanstvo zaštitnik vladarskog i ratničkog staleža. Ovaj božanski par predstavljao je glavna obilježja dana i noći, Serbon je predstavnik Sunca, a Serbona predstavnik Mjeseca. Možemo pretpostaviti da je Serbona dobila svoje ime po ulozi para boga Serbona.

Glavna uloga boginje Serbone jesta zaštita života i plodnosti svega u prirodi. Narod je prizivao imenom majke, babice i dadilje. Ona regulira lov na divlje životinje. Da bi zaštitila divljač ona ustreljuje svojim strijelama boga lovaca Ariona.

Obilježja boginje Serbone je krst s četiri „ocila“ što su u stvari četiri mlada Mjeseca kao obilježje njezine svemirske uloge. Taj njezin znak je ostao kao glavno obilježje srbskog grba.To je prvo prikazivanje tog znaka, i nema veze ni sa Hrišćanstvom ni s Vizantijom.
Najstariji simbol, simvol krsta s ocilima, je ne samo na Serboni, već i na Ahilu (Ahilevus) sinu boginje Tetide, koji se vidi na jednoj grčkoj amfori, slikara Amazisa iz VI stoljeća p.n.ere (540. g.p. n.ere); stoji ispred boginje Athene, a donji dijelovi pesa, sva od 4 imaju simbole 4 ocila s krstom … (U knjizi:,, Athenian Black Figure Vases“, od John Boardman, sl.8)
U istoj knjizi, sl.67, prikazan je Menelaj, kako vraća Jelenu, i smrt Prijama, Prijamova duga tunika je posuta krstovima s ocilima, kao kod Serbone, a znamo, tko je bio Prijam-Trojanac … To je amfora sa Lidisa (Lidije).

Često se kod Serbone nalazi i simbol kretanja Sunca, svastika, kao znak njezine uloge parede boga Serbona, predstavnika Sunca. Taj simbol doslovno znači kretanje Sunca i Mjeseca.
Mladi Mjesec je simbol plodnosti, a Serbona kao Mjesečevo božanstvo ima posebnu ulogu u zaštiti žena i rađanja. Zato su je nazivali i babica. Herodot kaže da su žene iz Trakije i Peonije prinosile trebu Carskoj Serboni. (7. IV. 33.) Ovo se može razumjeti na dva načina, ili da su je smatrale caricom boginja, ili što je bila pared cara Serbona.

Najstariji kip Serbone koji je dosad pronađen je od pečene gline iz Podunavlja, i potječe iz trećeg tisućljeća prije n.e.
Arthur Evans je našao na Kritu jedan kip Serbone, koja kao i njezin pared, ima dva lava, i potječe iz drugog tisućljeća prije n.e.

Kod Grka, Serbona se zove Artemida, što je ustvari njeno preličeno ime.Kod Hezihiusa jedan oblik njenog imena je Sarbima. U znanosti nema sporenja da je Artema pregrčko božanstvo koje su Grci nazvali u duhu svog jezika i usvojili, kao i mnoga druga božanstva.
Svi znanstvenici se slažu da to ime nije grčkog porijekla.
Grci su je slavili naširoko samo sa nešto izmijenjenim nadležnostima, tako da ona nije postala različita od Serbone. Gutri kaže da je Artema lovac slavljena na Helmskom(Balkanskom) poluotoku daleko prije dolaska Grka.
Najpoznatiji i najčuveniji hram Serbone bio je u Efezu u Maloj Aziji, koji su po predanju sagradileAmazonke, odakle je njen lik prenijet u Rim. Sagrađen je njezin hram na Aventinu u vrijeme vladavine Serbiusa Tuliusa koji je bio Rašanin (Etrurac).
U kasnijim vremenima Serbona je poznata u Rimu pod imenom Diana, što doslovno znači Boginja. Po izgledu velika i lijepa, na zemlji su je zvali Diana, na nebu Mjesec ili Febe, au paklu Hekata. Ozbiljna, oštra i nemilosrdna, nikom nije opraštala.
Hram u Efesu ubrajani je u jedno od sedam svjetskih čuda. U Efesu obred Serbone je vršen po starom srbskom običaju, bez primjese grčkih obreda.
Boginja je imala nadimak Ma što znači majka, Velika Majka, zaštitnica plodnosti i rađanja. Pri hramu u Efezu kao i pri drugim njenim hramovima u M. Aziji imala je veliki broj svećenica, kaluđerica. Po primjeru svoje boginje one su imale poseban način života, nisu bile djevice, ali su imale strogo ograničeno zajedništvo s muškim spolom. Svoj vjerski ritual izvodile su naoružane kao ratnici, što je zadivilo Grke pa su ih opisali kao žene ratnike čuvene Amazonke. Zvale su seMazonke, to jest svećenice boginje Ma, a Grci su dodali prefiks ‘A“., kao što su dodali prefiks ,,A“ imenu Aleksandar Makedonski,čije je pravo ime Lesandar (po lesu, šumama).
Kipovi Serbone iz Efesa su dobro poznati: tijelo je podeljeno na zone. Na glavi ima kulu od više katova, po jednog lava pod svakom rukom, na prsima i trbuhu veliki broj sisa. Cijeli donji dio tijela je izdeljen na zone u kojima su predstavljene razne životinje i insekti. Zbog njene višestruke uloge ponegdje je predstavljena s tri glave od kojih je svaka bila glava neke životinje. Često je predstavljena s lukom i strijelama.
Iznad čela imala je obično simbol Mjeseca, ili je Njezina odežda bila ukrašena s krstom i četiri mlada Mjeseca (krst s četiri „c“).
Serbona je imala nadimak koji pokazuje njenu volju za igranjem i naklonost prema igračima i igračicama.
Grci se nisu mogli snaći s njenom višestrukom ulogom i načinom života, kao što nisu razumjeli ni ulogu njenih svećenica Amazonki.

Platon kaže: „Artema presedava rađanju, ali ona ne rađa.“ Međutim nimfe, njene pratilje nisu imale muževe, ali su imale ljubavnike i neke od njih su rađale, kao nimfa Kalisto, čiji je sin Arka rodonačelnik Arkađana.
Serbona nije bila nevina nego samo neudata, imala je svog ljubavnika i pareda- Boga Serbona. Grci su je najčešće predstavljali kao nevinu djevojku protivnika ljubavnih veza, što u stvari nije bilo. Upoređivali su je s Hekatom i Selenom s kojima je imala samo neke veze. Kalimah i Pavzanija je vide kao djevicu. Euripid u Hipoliti je opisuje kao djevicu-lovca. Kod Grka je postojalo shvaćanje o obnovi nevinosti kao što prikazuje Kalimah u himni „Za kupatilo Palade“.
Proizlazi da su se sukobljavala dva shvaćanja o prirodi boginje: srbsko i grčko. Pa i kod svih Grka nije mišljenje bilo ujednačeno.
U Arkadiji njen kult je povezan s Demetrom i Persefonom. Herodot kaže da je Eshil nazvao Artemu kćerkom Demetrinom, i uporedio je sa Persefonom boginjom žetve. Pavzanija i Diodor kažu da je Artema bila zaštitnica svih mladunčadi i djece. Ksenofon kaže da su mladi zečevi bili njoj posvećeni, što znači da je bio zabranjen lov na mlade zečeve. Radi zaštite divljači neki lugovi su prozvani - Artemini zabrani, i u njima nije bio lov dozvoljavan.
Zbog njene višestruke uloge dobivala je razna imena. Kao boginja plodnosti i božica majka u Frigiji je nazivana Kevom (Kibela) čija su kola vukli lavovi. Gutri kaže da je u Efezu prvi put nazvana Artema, iako nije imala ničeg helenskog. (1) Ona je u Efezu bila izrazito Velika majka.
Serbona je često identifikovana kao Brito-marta, velika boginja majka s Krita.
Serbonino porijeklo, odnosno Artemino kod Grka, predstavljeno je na sljedeći način. Otac joj je bioDiv (na grčkom Dios, odnosno Zeus), a majka boginja Leto. Da ne bi bilo zabune, to je doslovno leto godišnje doba na srbskom jeziku.
Leto je rodila Serbonu i Apolona. Iako je naznačena kao Apolonova sestra, nije s njim imala ništa zajedničko. Apolon je predstavnik Sunca, a sestra Mjeseca, pa se vidi da je ovdje Serbon zamijenjen s Apolonom. Kao mjesto rođenja dat je otok Delos.
Boginja Leto je u Italiji dobila ime Latona, i po njoj su Latini dobili svoje ime.
U starom Latiumu jedan grad je nosio ime Serbonovo, ili Serbonino ime.

- Tekst je preuzet sa interneta - 

Skrivena u liku Svete Petke:

Folklorni epiteti ove hrišćanske svetice se skoro u svemu podudaraju sa kultom drevne boginje Hekate. Razlog za tome je ušpravo ljubav koju je narod imao prema ovoj boginji i njihovo poznavanje njene moći – samo su je zagrnuli novim velom ali suština je ostala ista. Žena u crnom plaštu i velu poput noći – crna je boja hekate. Sveti izvori posvećeni Svetoj Petki – nekadašnja sveta mesta, hekata je kako boginja smrti tako i isceliteljka i boginja voda. Sveta petka je zaštitnica žena i male dece – isto tako je Artemida (koja se u potpunosti poistovećuje sa hekatom) zaštitnica žena i dece. Najviše slavljena među Tračanima, od balkana do male azije, Hekatin kult je među tračanskim plemenima bili oni Tribali, Moezi, Iliri, Samotraci, Prigijci, Hekata je zasigurno pored Cybele imala važno mesto – Sveta Petka je po žitiju tračanka rođena u Maloj Aziji blizu Carigrada (Blizu Carigrada se nalazio jedan od najvećih hramova Hekate – u Lagini). Sveta petka se slavi 27. Oktobra po novom kalendaru – 31. Oktobar, odnosno krajem oktobra i početak noembra se smatra krajem žetvene godine i dani postaju mračniji i hladniji, veruje se da mrtvi hodaju zemljom i da je to doba Hekate sve do zimske solsticije, a sama Hekata je gospodarica mrtvih i duhova i mračnog doba godine.

Na posletku zašto je Hekata Srpska Boginja:

1. Dokazi njenog kulta se nalaze u legendama o Vilama, Samodivi, Šumskoj Majci, skrivena u liku svete Petke, ostacima kulta i idolima Vinčanske i Starčevačke Kulture i prema nekim tvrdnjama poi menu Serbona…
2. Kao boginja raskršća – Srbija je raskršće mnogih puteva, sa severa na jug i sa istoka na zapad, raskršće kultura, jezika, religija i nacije; Srbija je srce balkana, a Balkan vrata Evrope, hekata stoji na vratima i drži ključeve…
3. Kao Artemida zaštitnica Vukova – Srbi Vučji narod
4. Krst sa 4 c – 4 faze meseca – Hekata Boginja Meseca
5. U srbiji na 10 žena ide 1 muškarac – iako zemlja patrijahalne osnove, u kultur se jasno vide ostaci matrijahalnog društva, koga je ona, Hekata i Zaštitnica.
6.  Poznata je po nebrojenim imenima – Srbija je često menjala imena, kao i njeni gradovi kao i jezik i kulturna obeležja.

Na posletku pravo ime ove boginje se može otkriti samo posvećenima, i jedino oni mogu da je tim imenom prizivaju!